Bazı durumlarda çiftler daha fazla çocuk sahibi olmak istemezler veya diğer doğum kontrol yöntemlerini tercih etmezler. Doğum kontrol yöntemlerinden kalıcı çözüm sunmasıyla ayrılan tüp ligasyonu, tüplerin bağlanmasıyla istenmeyen gebelik riskine karşı kesin bir çözüm olarak kabul edilir. Tüpleri bağlatma, doğal yollarla çocuk sahibi olmayı imkânsız hale getirir. Geri dönüşü olmayan bir yöntemdir.

Tüp Ligasyonu Nedir?

Tüp bağlatma (tüp ligasyonu), fallop tüplerinin bağlanmasını içeren kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir. Tüp bağlatma işleminde döllenmenin gerçekleştiği fallop tüpleri kesilerek ya da yakılarak olası bir gebeliğin önüne geçilmiş olur.

Gebelik sperm ve yumurta hücrelerinin fallop tüplerinden bir tanesinde karşılaşmasıyla gerçekleşir. Baba adayından gelen sperm sırasıyla vajinadan rahme ve oradan da fallop tüplerine ulaşır. Bu sırada tüplerde bir yumurta hücresi bulunursa döllenme gerçekleşir ve embriyo rahme ilerler. Gebelik fallop tüplerinde gerçekleşir. Tüp bağlatmada istenilen şey, tüplerin yakılarak veya kesilerek bağlantılarının koparılması ve döllenmenin kalıcı olarak engellenmesidir. Bu sayede döllenme hiçbir zaman gerçekleşemez ve gebelik oluşmaz.

Tüp bağlatma ya da halk arasında bilinen ismiyle rahim bağlatma işlemi geri dönüşü olmayan bir doğum kontrol yöntemidir. Tüpler bağlatıldıktan sonra tekrar açılması oldukça zahmetli ve tehlikelidir. Açılsa dahi, dış gebelik olasılığı büyük oranda artar. Bu nedenle tüp ligasyonu isteyen kadınların karar vermeden önce, bundan sonrasında çocuk sahibi olup olmayacağı konusunu netleştirmesi beklenir.

Genel olarak 3 farklı cerrahi yöntem uygulanabilir. Ancak genellikle laparoskopi yöntemi tercih edilir. Laparoskopik yöntemde olası komplikasyon riskleri açık ameliyata göre daha azdır. Hasta kısa sürede günlük rutinine dönebilir.

Neden Tüp Bağlatma Yapılır?

Tüp bağlatma olarak da bilinen kordon bağlatma bir doğum kontrol yöntemidir ve istenmeyen gebeliklerin önlenmesi için yapılır. Kişi oral yolla alınan ilaçlar, rahim içi araçlar gibi diğer doğum kontrol yöntemleri yerine kalıcı bir çözüm arıyorsa tüp bağlatma işlemi uygun olabilir.  Tüp ligasyonu istenmeyen gebeliklere karşı kalıcı bir çözüm sunar. Gebe kalma oranı %0,4’dür.Yumurtalıklarla bağlantısı kesilen fallop kanalları, döllenmenin gerçekleşmesine izin vermeyerek gebelik oluşumunu engeller.

Çiftlerden her ikisi için de yeterli çocuk sayısına ulaşıldığı düşünülüyorsa, ileriki dönemde çocuk sahibi olmak planlanıyorsa, kadın 35 yaşından büyükse tüp ligasyonu işlemini tercih edebilir.

Kişinin kendisine özgün durumlardan ötürü, (tüp bağlatma (kordon bağlatma) ameliyatı olması gerekebilir. Bazı durumlarda hamilelik hayati riskler taşıyor olabilir. Bu gibi durumlarda tüp ligasyonu işlemi tercih edilebilir. Gebeliğin olumsuz sonuçlanabileceği vakalar için tercih edilebilen bir yöntemdir.

Tüp Bağlatma Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Tüp bağlatma ameliyatı için birden fazla teknik mevcuttur. Türkiye’de genellikle sezaryen doğum sırasında açık ameliyatla yapılan tüp bağlama işlemi laparoskopik cerrahi ya da açık cerrahi kullanılarak yapılabilir. Hangi tekniğin kullanıldığı kişinin tercihi ile birlikte ameliyatın yapıldığı zamanla da ilgilidir. Son doğumdan sonra daha fazla bebek istemeyen aileler için sezaryen sırasında yapılabilen ameliyat, münferit bir doğum kontrol tercihi olarak laparoskopik cerrahi ile de yapılabilir.

Laparoskopik Cerrahi ile Tüp Ligasyonu Ameliyatı

Laparoskopi, hastada minimum kesi açılarak yapılan cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde yalnızca hastanın belirli bölgelerinden kameralı araçlarla girilir ve ameliyat monitörden izlenerek yapılır. Laparoskopik tüp ligasyonunda, hastanın göbek deliği yanında işlemin gerektirdiği sayıda kesi açılır. Bu kesiler 1 ila 2 santimetreden büyük değildir. Doktor, kesileri kullanarak ameliyat için gerekli olan araçları yerleştirir. Laparoskopi ucunda kamera ve cerrahi araçlar olan laparoskop adı verilen uzun ve ince bir araç ile yapılır. Araç ucundaki kamera, ameliyatı kesi açıp girmeden görmeye olanak tanır. Laparoskopik tüp bağlama ameliyatında tüpler uygun teknik kullanılarak bağlanır. Tüpler, yakılabilir, kesilebilir ya da klips takılabilir. Ancak günümüzde klips tercih edilmez. Ameliyat sonrasında kesilere dikiş atılır ve hasta bir gün müşahede altında kaldıktan sonra taburcu edilir.

Açık Ameliyat ile Tüp Ligasyonu

Türkiye’de en çok başvurulan teknik olarak, sezaryen doğum sırasında tüp bağlatma tercih edilir. Bu bir açık ameliyattır. Halihazırda sezaryen doğum için açılmış kesiler doğum ameliyatı bittikten sonra tüp bağlama ameliyatı için kullanılır. Kişi, genel anestezi altındadır. Gerekli izinler sezaryen doğum ameliyatı öncesi resmi olarak alınmıştır. Tüpler yakılarak ya da kesilerek bağlanır. Doğum işleminden sonra yaklaşık olarak 15 dakika kadar sürer ve sonrasında standart cerrahi prosedür izlenir.

Vajinal Cerrahi ile Tüp Ligasyonu

Vajinal cerrahi ülkemizde henüz yeni yeni kullanılmaya başlanan bir tekniktir. Bu yöntem, vajinadan laparoskop benzeri bir araçla girilip tüplerin bağlanmasını içerir. Görece daha maliyetli olduğundan sık tercih edilmez. Ancak kesi olmaması olası komplikasyonların önüne geçer. Hasta aynı gün taburcu olabilir.

İşlem kişinin vajinasından girilip tüp ligasyonunun tamamlanmasını içerir. Laparoskopik cerrahiye benzer ancak burada hiçbir kesi yapılmaz. Doğal yollardan, vajinadan girilir.

Tüp Ligasyonu ve Cinsellik

Çoğu kadın tüp bağlatma ameliyatı sonrası cinsel yaşam ve cinsellik hakkında endişelere kapılır. Ancak bu endişeler yersizdir. Cinsellik tüp bağlatma işleminden etkilenmez. Cinsel isteği ve yaşantıyı oluşturan başlıca şey, hormonlardır. Hormonal aktiviteler, tüp ligasyonu işleminden etkilenmezler. Burada yapılan şey tamamıyla cerrahi bir işlemdir.

Kesilen ya da yakılan fallop tüpleri bir yardımcı üreme organıdır. Yumurtalık ile rahim arasında bulunur ve yumurtlama sonrası yumurta hücresini bünyesinde sperm ile karşılaştırarak döllenmeyi sağlar. Daha sonra döllenmiş yumurtayı rahime iletmekle görevlidir. Bunu yapısındaki küçük kılcal ayaklarla yapar. Tüp ligasyonu sırasında tüpler kesilir. Bu durumda hiçbir hormonal dengesizlik ve dolayısıyla cinsel isteksizlik görülmez.

Kadınların aklını kurcalayan diğer bir soru ise tüp bağlatma işlemi sonrası cinsel ilişkiye ne zaman girilebileceğidir. Bu sorunun cevabı ortalama bir hafta ila 10 gün arasında değişse de kişinin kendisine de bağlıdır. İşlemi takiben yara yerlerinin iyileşmesinden sonra cinsel yaşama geri dönülebilir. Ancak kişiye özel durumlar olabileceğinden, en doğru bilgiyi doktor verecektir. Kişi, yara yeri iyileştikten ve kendisini hazır hissettikten sonra cinsel yaşamına devam edebilir.

Tüp ligasyonu işlemi kişiyi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz. Çoğu kadın koruduğunu düşünür ve önlem almayı bırakır ancak bu doğru bir yaklaşım değildir. Tüp bağlatma, yalnızca doğal yollarla gebe kalma riskini engeller. Diğer taraftan kişi halen cinsel yollarla bulaşan hastalıklara karşı savunmasızdır. Bu nedenle çok eşlilikten kaçınmak ve korunma önerilir.

Tüp Bağlatmanın Avantajları Nelerdir?

Tüp bağlatma diğer doğum kontrol yöntemlerinden, kalıcı bir çözüm olmasıyla ayrılır. Bu, eğer istenmeyen olası bir gebelik varsa avantaj olarak görülebilir. İşlem sonrasında doğal yollarla gebe kalma ihtimali neredeyse tamamen imkansızdır. Ancak Bazı durumlarda tüplerin tekrar birleşmesi gibi durumlarda %0,1 olasılıkla doğal gebelikle görülebilir.

Tüp bağlatmanın ikinci bir avantajı, istenildiğinde tüp bebek uygulamalarına başvurulabilecek olmasıdır. Doğal yollarla gebe kalma ihtimali yoktur ancak yardımcı doğum teknikleri, kararlarından geri dönen çiftler için en uygun alternatiftir. Tüp bebek tedavisinde sperm ve yumurta hücreleri çiftlerden alındıktan sonra laboratuvar ortamında döllenme gerçekleştirilir. Bu nedenle normalde tüplerde gerçekleşecek olan döllenme dış ortamda güvenle sağlanır ve embriyo rahme transfer edilebilir. Tüp ligasyonu sonrası dış gebelik riski artsa da doğal yollarla çocuk sahibi olmak neredeyse imkânsız olduğundan, uygulanabilecek en iyi yöntem tüp bebek tedavisidir.

Tüplerin bağlanması, laparoskopik veya açık cerrahi ile yapılabildiği gibi, sezaryen doğum sırasında da yapılabilir. Avantajlarından biri olarak ikinci bir defa açık cerrahi gerekmez. Sezaryen doğumdan sonra yaklaşık 15 dakikalık ek bir işlemle tüpler bağlatılabilir. Bu zamandan ve sağlıktan tasarruf edilmesini sağlar. Ayrıca istenildiği takdirde laparoskopi yönteminin de kullanılabilecek olması avantajlıdır. Bu sayede açık ameliyatın olası komplikasyonlarının görülme riski büyük ölçüde azalır.

Tüp Bağlatmanın Zararları ve Yan Etkileri

Tüp bağlatma ameliyatı birçok açıdan avantajlı görünebilir ancak avantajları yanında negatif yönleri de bulunur. Laparoskopiden sonra oluşabilecek, standart cerrahi işlem sonrası komplikasyonlar dışında herhangi bir yan etkisi yoktur ancak kalıcı olması gibi diğer unsurlar, olumsuzlukları olarak sayılabilir.

Kalıcılık

Tüp ligasyonu ya da genelde bilinen adıyla kordon bağlatma, kalıcı bir yöntemdir. Çoğu zaman ebeveynler veya kadınlar son derece kararlı görünseler de fikirleri değişebilir ve çocuk sahibi olmak isteyebilirler. Böyle bir durumda, normal yollarla gebe kalma şansı %0,1’den daha azdır. Tüp bebek tedavisine başvurulabilir ancak ne var ki tüp ligasyonundan sonra ektopik (dış) gebelik gelişme riski büyük ölçüde artmıştır.

Ektopik Gebelik

Tüp ligasyonu kalıcıdır ancak nadiren de olsa doğal yollarla gelişen gebelik görülebilir. Diğer yandan tüp bebek tedavileri bu kişiler için hala geçerli bir seçenektir. Ancak, tüp bağlatma işleminden sonra dış gebelik riski artar.

Enfeksiyon Riski

Normal şartlar altında, profesyonelce yapılan tüp ligasyonu cerrahisi sonrası bir enfeksiyon beklenmez ancak enfeksiyon riski her zaman vardır. Açılan küçük kesilerin enfekte olması ciddi problemlere yol açabilir. Bu nedenle işlem sonrası birkaç gün son derece dikkatli davranmak; kesi bölgelerini kuru ve temiz tutmak gereklidir.

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korumaz

Çoğu kadın tüp bağlatmanın onları cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan koruyacağına inanır ancak bu doğru değildir. Tüp ligasyonu işlemi yalnızca fallop tüplerinin uzaklaştırılması yoluyla döllenmeyi engellemeye dayanır. Standart korunma yöntemlerinden farklı olarak cinsel birleşmede bulaşabilecek hastalıklara karşı koruma sağlamaz.

Sıkça Sorulan Sorular

Tüp ligasyonu cinselliği etkiler mi?

Tüp bağlatmak cinselliği etkilemez. Tüp ligasyonu, fallop tüplerinin çıkarılması ya da kesilmesi işlemidir ve doğal yollarla çocuk sahibi olmayı engeller. Cinsel istek hormonlar ile ilgilidir. Yapılan cerrahi işlem, yalnızca fallop tüpleri ile sınırlıdır. Bu nedenle cinselliği etkilemez.

Tüplerin bağlanması zararlı mı?

Tüp bağlatma işleminin bilinen bir zararı yoktur. Ancak geri dönüşü olmayan bir işlem olması karar verilmeden önce düşünmeyi gerektirir. Bazı durumluda tüp bağlatma işlemi yaptıran kadınlar kararlarından vazgeçebilir ve sonrasında yapılacak tüp bebek tedavisinin gebelik şansı her zaman vardır.

Herkes tüp bağlatabilir mi?

Tüp bağlatma işlemi geri dönüşü olmayan bir uygulama olduğundan genellikle menopoz dönemine yaklaşmış veya 35 yaş üzeri birden fazla çocuğu olan kadınlara tavsiye edilir. Diğer yandan tüp ligasyonu için eşlerden her ikisinin de izni gereklidir.

Tüp ligasyonu âdet düzensizliği yapar mı?

Tüp ligasyonu, hormonları etkilemeyen, yalnızca fallop tüpleri üzerinde yapılan cerrahi bir işlemdir. Dolayısıyla adet düzensizliğine yol açmaz. Âdet düzensizlikleri büyük ölçüde hormonal düzensizliklere bağlıdır. Kişide daha önce böyle bir sorun yoksa adet düzensizliği olmayacaktır.

Tüp bağlatmak kesin çözüm mü?

Tüp bağlatma doğal yollarla çocuk sahibi olmayı imkânsız hale getirir. Kesin bir çözümdür. Buna rağmen bazı durumlarda tüplerin kendisini onarması ile doğal gebelik görülebilir. Ancak bu duruma oldukça nadir rastlanır. Binde bir olasılıkla doğal yolla gebelik söz konusu olabilir.

Tüp ligasyonu ağrı yapar mı?

Tüp bağlatma normal şartlar altında ağrı yapmaz. Ancak bazı durumlarda cerrahi işlem sonrası ağrı hissedilebilir. Kişiye özel durumlar yanından olası komplikasyonlar hakkında doktorunuz bu konuda en iyi bilgiyi verecektir.

Bağlanmış tüpler tekrar açılır mı?

Bağlanmış tüpler tekrar açılabilir ancak bu işlem oldukça riskli olduğundan tercih edilmez. Tüp bebek tedavilerinin gelişmesiyle birlikte tüplerin açılmasına genellikle başvurulmaz. Bunun yerine, tüp bebek tedavileri kişilerin çocuk sahibi olma isteklerine yanıt verebilir.

Tüplerini bağlatan biri hamile kalabilir mi?

Normal şartlar altında tüplerini bağlatan birisinin hamile kalması imkansızdır. Tüp bağlatma işlemi fallop kanallarının bağlanmasını içerir. Bu sayede doğal yollarla gebelik oluşmaz ve hamilelik görülmez. Ancak tüp bebek tedavileri tekrar hamile kalmayı sağlayabilir. Bunun yanında oldukça nadir görülse de tüp bağlatma ameliyatı sonrası hamilelik oluşabilir.

Kaç yaş üstü tüpleri bağlatabilir?

Tüp ligasyonu işlemi için belirlenmiş yasal bir yaş sınırı bulunmaz. Ancak çoğunlukla 35 yaş üzeri menopoz dönemine yaklaşmış kadınların yaptırması tavsiye edilir. İşlemin geri dönüşü olmadığından, kişinin yeterli çocuk sayısına ulaşmış ve görece yaşı ilerlemiş olması istenebilir.