Bu yazımızda, dünya genelinde sürdürülen çalışmalar ve teknolojik gelişmeler neticesinde bir hayli ilerleme kaydetmiş yardımcı üreme tekniklerinden Tüp Bebek tedavisinin aşamalarından biri olan embriyo transferi işlemini ele alacağız.

Embriyo Transferi Nedir?

Koruyucu hiçbir yöntem kullanılmadan düzenli olarak cinsel ilişkiye girilmesine karşın 6 ay süresince kadının gebe kalamaması, tıpta “infertilite” olarak adlandırılır. Erkek sperm sayısı ya da hareketliliğindeki azlık veyahut morfolojik bozukluk; kadının yaşının 35 üstü olması, ovulasyon bozukluğu yaşanması vb. durumlar infertiliteye sebep olabilmektedir.

İnfertilite tespit edilmişse ve çift bebek sahibi olmak istiyorsa gebeliğin tıbbi müdahale ile gerçekleşmesi amacıyla günümüzde en sık başvurulan yardımcı üreme teknikleri yani Tüp Bebek tedavisidir. Tüp bebek yöntemi tercih edilmişse tedavinin aşamalarından biri olarak karşımıza embriyo transferi çıkmaktadır.

İşlemin nasıl yapıldığına dair detayları “Embriyo transferi nasıl yapılır?” başlığı altında ele almadan evvel embriyo transferinin ne olduğuna değinelim:

Embriyo transferi, en genel tanımıyla, laboratuvar ortamında döllenmiş yumurtaların, yani embriyoların kadının rahmine yerleştirilmesi işlemidir.

Embriyo transferinin nasıl yapıldığının net olarak anlaşılması için sürecin detaylı bir şekilde ele alınması faydalı olacaktır.

1. Tüp Bebek tedavisi kapsamında kadının yumurtaları uygun ilaçlar kullanılarak belirli bir büyüklüğe ulaştırıldıktan sonra toplanarak dışarıya, laboratuvar ortamına alınır.
2. Yumurta toplama işleminin yapıldığı gün, erkekten de sperm örnekleri alınır.
3. Embriyologların mikroskop altında olgun ve sağlıklı olarak belirlediği yumurtalarla farklı açılardan değerlendirerek sağlıklı olduğunu belirlediği spermler laboratuvarda bir araya getirilir (mikroenjeksiyon).
4. Bu işlemi takip eden 16-18 saat sonunda döllenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır.
5. Yumurtalar döllenmişse oluşan embriyolar 3 ila 5 gün süresince gelişimleri yönünden incelenir.
6. Sağlıklı gelişim gösteren embriyolardan gebelik potansiyeli yüksek olanlar transfer için ayrılır.
7. Embriyonun/embriyoların kadının rahmine yerleştirilmesi, embriyo transferi işlemi olarak adlandırılır.
8. Eğer fazla kalan sağlıklı embriyo var ise dondurulur.

Dondurulmuş Embriyo Transferi

Döllenmiş yumurtanın başka bir işlemden geçirilmeyerek doğrudan kadının rahmine yerleştirilmesi, taze embriyo transferidir. Bugün, herhangi bir sebeple transfer işlemi içinde bulunulan zamanda gerçekleştirilemiyorsa veya başarısızlık ihtimaline karşı bir sonraki transfer için önlem alınmak isteniyorsa sağlıklı embriyoların dondurularak ileri bir tarihte rahime enjekte edilmesi de mümkündür. Dondurulmuş embriyo transferi olarak adlandırılan bu işlemde donmuş olan embriyolar transferden önce çözülerek hazırlanır.

Embriyo transferi aşamasında kaç embriyonun rahme yerleştirileceği kadının yaşına bağlıdır. 35 yaş altı kadınlarda ilk ve ikinci denemelerde 1, üçüncü denemede ise 2 embriyo transferi yapılır. 35 yaş üstü kadınlarda ise başarı şansının artırılması için ilk denemede 2 embriyo transferi mümkündür.

Embriyo Transferi Nasıl Yapılır?

Embriyo transferi basit bir işlemdir ve bu nedenle hastaya anestezi verilmesine gerek duyulmadan yapılır. Bununla birlikte hastaya işlem öncesinde yatıştırıcı ilaçlar verilebilir ya da gerek duyulursa hasta sedasyon altındayken işlem gerçekleştirilebilir.

Embriyo transferi işlemi kapsamında ilk olarak hasta vajinal muayene pozisyonunu alır. İşlem, spekulum kullanılarak rahim girişinin görünür hâle getirilip temizlenmesiyle başlar. Hekim, kendisini yönlendirmesine yardımcı olması amacıyla ultrasonda kullanır. Embriyo transferinde ultrason kullanıldığından anne adayının mesanesinin dolu olması gerekir.

Seçilmiş ve besiyerine (medium) alınmış embriyo(lar), yumuşak transfer kateterinin içine çekilir ve rahim ağzından rahim boşluğuna yerleştirilir. Embriyonun 48 saat içerisinde rahim duvarına tutunması beklenir.

İşlemden sonra mutlaka dışarıdan 2 hafta süresince progesteron verilir. Genel olarak embriyo transferi işlemi ciddi riskler barındırmayan bir işlemdir. Nadiren de olsa işlem sonrası hafif seyreden kramp, vajinal kanama, enfeksiyon veya akıntının değişmesi gibi şikâyetler de ortaya çıkabilir.

Embriyo Transferi Ne Zaman Yapılır?

İster taze ister dondurulmuş embriyo transferi yapılacak olsun kadının rahminin bu transfer işlemine hazır olması gerekir. Transfer işleminin yapılacağı zamanın belirlenmesinde en çok kadının yaşı ve öyküsü ile embriyoların kalitesiyle sayısı etkendir. Bunlar dışında daha pek çok parametre değerlendirmeye alınır.

Taze embriyo transferi, daha önce de andığımız gibi embriyoların oluşumunun takip edilmesi gereken süre tamamlandıktan sonra gerçekleştirilir. Bir diğer ifadeyle transfer, genellikle yumurta toplama işlemi sonrası takip eden 2’nci, 3’üncü ya da 5’inci gün gerçekleştirilir.

Anne adayının rahim duvarının dondurulmuş embriyo transferi için istenilen kalınlığa ulaşması için geçen süre, tedaviyle birlikte, regl döneminin başlamasının 15-20. günlere tekabül eder.

Embriyo Transferi Sonrası

Anne adayı embriyo transferi sonrası yaklaşık 15-20 dakika, gerekli durumlarda da bu süreye ek odasında ortalama 1,5 saat dinlendirildikten sonra genellikle taburcu edilir.

Transfer sonrası hamilelik belirtileri ortaya çıksa da başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiş embriyo transferinin 12’nci gününde gebeliğin gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak belli olur.

Bu süre zarfında ağır işlerden, egzersizden ve spordan uzak durulmalıdır. İşlemin başarısına bulunduğu olumsuz katkı nedeniyle stresten de kaçınılmalıdır.

İşlem gününü takip eden gün evde istirahat edilmeli ve ev işi yapılmamalıdır. Daha sonra anne adayının zorlayıcı hareketlerden kaçınmak kaydıyla yaşamını olağan şekilde sürdürmesinde sakınca yoktur.

Gebelik gerçekleşene kadar kaçınılması gereken cinsel birliktelik ise gebeliğin gerçekleşmesini müteakip ilk birkaç haftalık dönemde önerilmez.

Embriyo transferi ile ilgili aklınıza takılan soruları altta bulunan yorumlar kısmından bana iletebilirsiniz. Tüp bebek tedavisi için uygulanan dondurulmuş embriyo transferi ile ilgili Ankara kliniğim ile irtibata geçebilir, randevu alarak kontrole gelebilirsiniz.