Erkekte sperm testi infertilite (kısırlık) değerlendirmesinde ilk aşama testdir. Erkekte sperm testi, sperme ve semene dair özelliklerin ortaya konması için yapılan bir testtir. Kısırlık (infertilite), 1 yıl süresince korunmasız cinsel ilişkiye rağmen çiftlerin bebek sahibi olamaması durumudur. Böyle bir durumda hem erkekte hem de kadında infertiliteye sebep olabilecek, altta yatan nedenlerin tespiti için çiftlere testler yapılır.

Erkekte sperm testi, infertilite durumunda yapılan testler arasında ilk değerlendirmede yapılan standart testtir. Sperm testi, sperm analizi veya spermiyogram adlarıyla da anılır. Alınan semen örneğinde sperm, Cowper bezlerinden gelen sıvı, prostat bezi salgısı ve seminal vezikül salgısından oluşan sıvı vardır. Semendeki fruktoz, lökosit ve semenin pH’ı, immatur (olgun olmayan) semen sayısı; spermin sayısı, kalitesi, normalliği, motilitesi (hareketlilik), morfolojisi ve konsantrasyonu (yoğunluğu) hakkında bilgi edinmek mümkündür.

Sperm Testi Nedir?

Sperm testi, çoğu zaman bir erkeğin üreme kabiliyetini değerlendirmek için yapılan ilk testtir. Basitçe, sperm kalitesini değerlendirmek ve infertil çiftlerde kısırlığın nedenini öğrenmek için yapılır. Halk arasında sperm sayımı, semen analizi gibi adlandırmalarla da bilinir.

Sperm testi veya sayımı, kısırlık şikâyeti ile başvurulduğunda uygulanan ilk testtir. Erkek kaynaklı infertilite durumunda genellikle sperm testi, sperm kalitesini belirleyen sperm sayısı, sperm hızı ve morfolojisini değerlendirir. Bu 3 faktör bir erkeğin üreme kabiliyetini ve potansiyelini anlamak için büyük oranda yeterlidir. Bazı durumlarda ek testler de istenebilir.

Sperm analizi çoğu zaman bir erkeğin sperm kalitesini değerlendirmek için yeterlidir ancak bazı özel durumlar ek testleri gerektirebilir. Sperm sayımından sonra en sık kullanılan diğer sperm testi Sperm DNA testidir. Sperm DNA testi sperm içerisindeki genetik materyaldeki herhangi bir bozulmayı tespit etmek için uygulanan testtir. Sperm örnekleri çeşitli tekniklerle incelenir ve hasarlı DNA taşıyan sperm yüzdesi tespit edilir. Bu durumda gerekli önlemler alınarak, gebelik sürecindeki düşükler engellenmeye çalışılır.

Bir sperm hücresi, taşıdığı genetik materyalde bozulma olsa dahi, yumurtayı dölleyebilir ve gebelik oluşur. Ancak böyle bir durumda sıklıkla düşükler ile ilişkili olabilir. Bu nedenle tüp bebek tedavileri öncesi sperm DNA testi yaptırmak, gebelik sürecinde düşük gibi komplikasyonlar ile karşılaşmamak için oldukça faydalı olabilir.

Sperm Testi Nasıl Yapılır?

Sperm testi erkekten alınan sperm örneğinin laboratuvar ortamında sayısı, hareketliliği ve morfolojisi bakımından değerlendirilmesi ile yapılır. Herhangi bir cerrahi müdahale gerektirmez. Sperm testi, erkeğin bir kaba ejaküle olması (boşalması) ve sperm örneğinin laboratuvara gönderilmesi ile yapılır. Uzman kişi, sperm örneğini inceleyerek erkeğin üreme kabiliyetini değerlendirir.

Sperm testi şu aşamaları içerir:

• Cinsel perhiz:Kişi sperm örneği vermeden önceki 3 gün boyunca cinsel perhiz yapmalıdır. Böylece potansiyel olarak en kaliteli sperm örnekleri incelenir. Cinsel perhiz süresi 3 ila 5 gün arasında değişebilir.
• Sperm örneği verilmesi:Kliniğe gelen kişi, kendisine verilen bir kaba mastürbasyon ile sperm örneği verir. Mastürbasyon sırasında sabun gibi kayganlaştırıcı maddeler kullanılmamalı, kişi laboratuar veya klinikte kendisine verilen odada ejaküle olmalıdır.
• Sperm örneğinin analizi:Uzman, verilen sperm örneğini belirli kriterlere göre analiz eder ve bazı incelemeler yapar. Bazen, sperm sayımı dışında sperm DNA hasarı gibi daha geniş analizler yapılması gerekebilir.

Sperm Testi Neden Yapılır?

Sperm testi, erkeğin üreme fonksiyonlarını ve tüp bebek tedavisine uygunluğunu değerlendirmek; spermdeki olası DNA hasarını tespit etmek için yapılır. Daha geniş bir anlatımla sperm testinin yapılma amacı, erkek üreme kabiliyetini değerlendirmektir. Böylece erkek kaynaklı infertilite vakalarında yardımcı üreme tekniklerinin seçimi ve tedavi hakkında daha geniş bir planlama yapılabilir.

Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yarısına yakınında erkek kaynaklı infertilite nedendir. Sperm testi, infertil çiftlerde ilk basamakta alınan testlerdendir. Çocuk sahibi olmayı engelleyen neden araştırılır iken kadına ait değerlendirme ile birlikte erkeğin üreme fonksiyonları sperm testi ile değerlendirilir. Testin yapılma nedeni infertil çiftlerde kısırlığın nedenini bulmaktır.

Bazı durumlarda doktor, sperm hücrelerinin taşıdığı genetik materyaldeki bozulmaları tespit etmek isteyebilir. Bu durumda sperm DNA hasarı testi uygulanır. Sperm DNA hasarı testi, spermin taşıdığı genetik materyaldeki bozulmaları tespit etmek amacıyla yapılır. Böylece oluşmuş bir gebeliğin ileriki dönemlerde, DNA bozulmalarına bağlı olarak düşükle sonlanmasının önüne geçilebilir.

Sperm Testinin Normal Değerleri

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), 2010’da yayımladığı verilere göre “normal sınırlarda bir sperm testinde” spermlerin sayısı tüm örnekte 39 milyon (mililitrede 15 milyon), ileri doğru hareketliliği %32, pH’ı >7,2; hacmi >2 ml, normal şekilli sperm oranı (morfoloji) %4 üzerinde olmalıdır.Ayrıca sıvılaşma süresinin azami 1 saat, kokusunun kestane çiçeği kokulu, lökositlerin 1 milyon/ml olması beklenmektedir.

Test ile ulaşılan sonuçlar değişkenlik gösterdiğinden ilk değerlendirme yapılırken en az 7 gün, en çok 3 hafta arayla iki sperm testi yapılması, fertilizasyon potansiyelini ortaya koymak için gereklidir. Bu iki numune sonucu arasında ciddi farklılıklar gözlemlenirse üçüncü bir teste ihtiyaç duyulmaktadır.

Test sonuçları, anıldığı gibi, farklı sonuçlanabilmektedir. Bu farklılıkların sebepleri arasında stres ya da mevsim değişikliği de vardır. Bu nedenle sağlıklı bir sonuç alınabilmesi için stresten arınmış bir ortamda ve farklı dönemlerde testleri yinelemekte fayda vardır.

Sperm Testi Nerede Yaptırılır?

Sperm testi gün geçtikçe yaygınlaşıyor olsa da tüp bebek merkezlerinde yapılması daha uygundur. Test başka bir laboratuvarda yapılacak ise, bu merkezin gerekli donanıma sahip olması ve doğru tekniklerle testi gerçekleştirmesi ve doğru yorumlama yapabilecek uzmanları da bünyesinde barındırması gereklidir. Sperm Testi Fiyatları yapılan testin kapsamına ve testin yapıldığı kliniğe göre değişkenlik göstermektedir.

Sperm testi yapılırken dikkat edilmesi gerekenler

Klasik sperm testinde kullanılacak numune için kişilerin testi yaptırmadan önce en az 3 gün, en çok 5 gün cinsel perhiz yapması (ejakülasyon olmaması) gerekmektedir.

Sağlıklı bir sperm testi için numunelerin ilgili merkezlerde steril bir kabın içine mastürbasyon yoluyla verilmesi en uygunudur. Bu mümkün olmadığı durumlarda evde verilen örneğin incelemenin yapılacağı laboratuvara hızla (en geç yarım saat içerisinde ve soğuktan korunarak) ulaştırılması gerekmektedir. Numunenin evde alınmasından ziyade merkezde alınması, olası aksaklıkların önüne geçilebileceği için daha çok tercih edilmektedir.

Kişilerin dikkat etmesi gereken bir diğer nokta, mastürbasyon esnasında herhangi bir kayganlaştırıcı kullanmamaları gerektiğidir. Aksi durumda hücre hareketliliğinin bu durumdan etkileneceği ve sağlıklı bir sonuç alınamayacağı bilinmelidir. Ayrıca, ejakulatın (meni) tamamının örnek kabına alınmış olmasına da önemlidir.

Sperm Testi Fiyatları

Sperm analizi çoğu durumda tüp bebek tedavilerinin içerdiği standart bir prosedürdür., Çiftler IVF tedavisi oluyorsa tedavi öncesi yapılan standart testtir. Sperm testi fiyatları testin yapıldığı kliniğe göre değişiklik gösterebilir ancak çoğu durumda masraflı sayılmaz. Bununla beraber, ek testler gerektiğinde sperm analizi fiyatları artış gösterebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Sperm testi sonuçları nasıl yorumlanır?

Sperm testi sonuçları, bir üreme uzmanı veya androloji uzmanı tarafından yorumlanır. Sperm sayısı, hareketliliği, morfolojisi ve diğer parametreler normal aralıklar içinde mi yoksa düşük mü olduğu değerlendirilir. Bu değerlendirme, infertilite teşhisinde veya tedavi planlamasında önemli bir rol oynar.

Sperm testi sonuçları düşük çıkarsa ne yapmalıyım?

Sperm testi sonuçları düşük çıkarsa, bir üreme uzmanıyla görüşmek önemlidir. Uzman, sonuçları değerlendirerek altta yatan nedenleri belirleyebilir ve uygun tedavi seçeneklerini önererek yardımcı olabilir.

Sperm kalitesi doğal hamilelik şansını etkiler mi?

Evet, sperm testi sonuçları doğal hamilelik şansını etkileyebilir. Sperm sayısı, hareketliliği ve morfolojisi düşükse, hamilelik olasılığı azalabilir. Ancak düşük sonuçlar doğal hamilelik şansını tamamen ortadan kaldırmaz.

Sperm sayısı tüp bebek tedavisi başarısını etkiler mi?

Evet, sperm testi sonuçları tüp bebek tedavisi başarısını etkileyebilir. Sperm parametrelerindeki düşük değerler, döllenme ve embriyo gelişimi süreçlerinde sorunlara neden olabilir. Ancak düşük sonuçlar tüp bebek tedavisi şansını tamamen ortadan kaldırmaz.

Sperm testi erkek infertilitesinin nedenini belirler mi?

Evet, sperm testi sonuçları erkek infertilitesinin nedenini belirlemede yardımcı olabilir. Düşük sperm sayısı, hareketliliği veya morfolojisi gibi parametreler, infertiliteye yol açabilen altta yatan sorunları gösterebilir.

Sperm hareketliliği nasıl değerlendirilir?

Sperm testi sonuçları, sperm hareketliliğini belirlemek için motilite oranını, hızını ve ilerleme şeklini değerlendirir. Bu, spermlerin yumurtayı döllenme yeteneklerini gösterir.

Sperm morfolojisi nasıl değerlendirilir?

Sperm testi sonuçları, sperm morfolojisini değerlendirirken sperm hücrelerinin şekil, boyut ve yapısal bütünlüğünü inceler. Normal şekilli sperm hücrelerinin oranı belirlenir.

Sperm yoğunluğu nasıl değerlendirilir?

Sperm testi sonuçları, sperm yoğunluğunu belirlemek için sperm sayısını bir mililitre ejakülat içinde hesaplar. Bu, bir erkeğin bir ejakülatta kaç sperm hücresine sahip olduğunu gösterir.

Sperm hareketliliği düşükse ne anlama gelir?

Sperm testi sonuçlarındaki düşük sperm hareketliliği, sperm hücrelerinin yumurtaya ulaşma ve döllenme yeteneğinin azaldığını gösterebilir. Bu durum, doğal hamilelik şansını ve tüp bebek tedavisi başarısını etkileyebilir.